Polyp đại tràng là một tổn thương có hình dạng giống khối u, có cuống hoặc không cuống do niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh tạo thành. Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng polyp này, cùng tìm hiểu những nguyên nhân gây ra và cách phòng tránh polyp đại tràng.
Bệnh polyps đại tràng gặp cả nam và nữ, ở các chủng tộc ở những nước công nghiệp hóa. Do đó, cho thấy các nhân tố dinh dưỡng và môi trường có thể đóng một vai trò nhất định trong sự phát triển của bệnh. Một số nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng polyp ở đại tràng như sau:
• Do lối sống
Nguyên nhân chính xác tuy chưa được biết rõ, nhưng có thể kể tới các yếu tố nguy cơ như:
Chế độ ăn uống nhiều chất béo
Ăn nhiều thịt đỏ
Ăn ít chất xơ
Hút thuốc lá
Béo phì
Do dùng aspirin, các loại NSAIDs và chế độ ăn giàu calci có thể làm giảm bớt nguy cơ ung thư đại tràng.
Do tuổi tác
Ung thư đại tràng thường hiếm gặp ở độ tuổi trước 40, nhưng có đến 90% các trường hợp xảy ra sau tuổi 50 với tỷ lệ mắc bệnh ở nam và nữ là như nhau. Vì vậy, cần khám tầm soát ung thư đại tràng khi đến tuổi 50 và thường thì phải mất khoảng 10 năm để một polyp nhỏ phát triển thành ung thư.
• Yếu tố gia đình và di truyền
Hiện tượng polyps và ung thư đại tràng xảy ra trong cùng một gia đình. Chính điều này cho thấy nhân tố gia đình là một nguyên nhân quan trọng, tất cả trường hợp polyp và ung thư đại trực tràng xảy ra trong gia đình cần phải thảo luận với thầy thuốc, nhất là khi ung thư xảy ra ở người trẻ, liên hệ huyết thống gần hoặc xảy ra ở các thành viên trong gia đình.
Theo một quy tắc chung, nên tầm soát ung thư đại tràng sớm hơn nếu có tiền sử polyp hoặc ung thư đại tràng trong gia đình.
• Các dạng polyps đại tràng
Có hai dạng thường gặp là polyp tăng sản và polyp tuyến. Các dạng polyp khác cũng có thể gặp ở đại tràng nhưng với tỉ lệ rất thấp trong bài viết này xin không đề cập đến
– Polyps tăng sản
Loại polyp này có kích thước nhỏ, gặp ở giai đoạn cuối đại tràng, rất ít khi trở thành ác tính. Thường rất khó để phân biệt polyp tăng sản với polyp tuyến nếu chỉ dựa trên hình ảnh thấy được qua nội soi. Điều đó cho thấy các polyps tăng sản cũng thường được cắt bỏ và gửi đi làm tế bào học như các polyps tuyến.
– Polyps tuyến
Có đến 2/3 polyps đại tràng là polyps tuyến. Phần lớn các polyp này không phát triển thành ung thư mặc dù chúng rất có tiềm năng. Chúng được phân loại theo kích thước, hình dáng bên ngoài và đặc điểm mô học của chúng qua sinh thiết.
Theo một định luật chung, polyps tuyến càng lớn thì khả năng ung thư hóa càng cao. Do đó các polyps lớn cần phải được sinh thiết hoặc cắt bỏ hoàn toàn và gửi đi làm giải phẫu bệnh học.
======================
Lương y. Phạm Quốc Khánh
Điện thoại: 0936.36.2656
